Uzmanlık Yapan Memurlara Uzmanlık Nedeniyle İdari Müsaade Verilebilir mi?
657 sayılı Kanunun “ikinci misyon yasağı” başlıklı 87’nci hususu aşağıdaki formda düzenlenmiştir.
“Memurlara;
a) Bu Kanuna tabi kurumlarda,
b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ilişkin bankalarda,
c) Özel kanunlarla yahut Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan banka ve kuruluşlarda,
ç) Üstteki bentlerde yazılı yönetim, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların birebir oranda katılmaları ile beden bulan kurumlarda,
İkinci vazife verilemez; bu kurumlardan her ne isim ile olursa olsun para ödenemez ve fayda sağlanamaz.
Fakat, bu Kanunun memurlara ikinci misyon verilmesini öngören kararları ile hakem, tasfiye memuru ve uzmanlara…
657 sayılı Kanunun “ikinci vazife yasağı” başlıklı 87’nci unsuru aşağıdaki halde düzenlenmiştir.
“Memurlara;
a) Bu Kanuna tabi kurumlarda,
b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ilişkin bankalarda,
c) Özel kanunlarla yahut Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan banka ve kuruluşlarda,
ç) Üstteki bentlerde yazılı yönetim, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların birebir oranda katılmaları ile beden bulan kurumlarda,
İkinci vazife verilemez; bu kurumlardan her ne isim ile olursa olsun para ödenemez ve fayda sağlanamaz.
Ancak, bu Kanunun memurlara ikinci misyon verilmesini öngören kararları ile hakem, tasfiye memuru ve eksperlere takdir olunan Vilayet Genel Meclisi ve Vilayet Daimi Encümeni liderleri, özel kanunlarla yahut Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan ve asli vazifelerinin devamı niteliğinde olmayan çeşitli şura, komite, heyet ve heyet çalışmalarına, Üniversiteler, Akademiler, Türkiye ve Orta – Doğu Amme Yönetimi Enstitüsü ve özel kanunlarla yahut Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan araştırma kurumları tarafından yönetimle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına katılanlar için özel kanunlarınca gösterilen yahut bu kanunlara dayanılarak tespit edilen fiyatların ödenmesine ait kararlar gizlidir.”
657 sayılı Kanunun “ikinci misyon verilecek memurlar ve görevler” başlıklı 88’inci unsuru aşağıdaki formda düzenlenmiştir.
” Bu Kanuna tabi kurumlarda çalışan Devlet memurlarına temel vazifelerinin yanında;
A) Özel kanunlarla, Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle yahut bunların verdiği yetkiye dayanılarak memurlara gördürülmesi öngörülen daima hizmetler,
B) Mesleksel bilgisi ile ilgili olarak, hizmet imkanları elverişli bulunmak ve atamaya yetkili amir tarafından uygun görülmek koşuluyla;
1) 87 nci hususta yazılı kurumların tabiplikleri, diş tabiplikleri, eczacılıkları, kimyagerlikleri, veterinerlikleri, avukatlıkları ile Adli Tıp Kurumu Uzmanlıkları,
2) Asıl misyonlarının bulunduğu bucak, ilçe ve mecburî hallerde vilayetler belediyelerinin yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar ve mimarlarca yürütülmesi gereken teknik hizmetleri,
İkinci vazife olarak verilebilir.
Asıl misyonlarının yanında;
a) Tabiplere; vilayet ve ilçe sağlık müdürlüğü, vilayet sıhhat müdür yardımcılığı, halk sağlığı müdürlüğü, halk sıhhati müdür yardımcılığı, sıhhat küme başkanlığı, baştabiplik, baştabip yardımcılığı ile vilayet sıhhat ve halk sıhhati müdürlüklerinde ilgili mevzuatı uyarınca tabipler tarafından yürütülmesi öngörülen şube müdürlükleri,
b) Diş doktorlarına ve veterinerlere, meslekleri ile ilgili baştabiplik,
c) Veteriner, diş tabibi ve eczacılara; baştabip yardımcılığı,
d) Öğretmenlere; okul ve enstitü müdürlüğü, başyardımcılığı ve yardımcılığı misyonları,
ikinci misyon olarak yaptırılabilir.”
Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü’nün görüş yazısında (T: 19.11.2024, S: E-51376050-650[650.02.2.2024]-552/27636); atamaya yetkili amir tarafından uygun görülmek kaydıyla yapılabilecek ikinci misyonlara 657 sayılı Kanunun 88’inci hususunda yer verildiği, lakin 657 sayılı Kanunun 87’nci hususunda uzmanlık vazifesinin atamaya yetkili amirlerin müsaadesine tabi tutulmadığı, misyonlarını düzgün ve hakikat yürütme konusunda amirlerine karşı sorumluluğu bulunan Devlet memurlarının uzmanlık yapmalarında da rastgele bir kısıtlama bulunmadığı, buna nazaran uzmanlık müracaat ilanları kapsamında yapılan müracaatlar üzerine bilirkişilik bölge kurulu listelerine kayıt edildikleri, bu kapsamda, listeye kayıtlı uzmanlar ve meslek ve sanat icrasına resmen yetkili kılınmış olanların geçerli bir mazereti olmadığı takdirde -Devlet memurları da dahil olmak üzere- kendilerine verilen uzmanlık vazifesini kabul etme yükümlülüğü bulunduğu, eksperin, iş münasebetinin bulunduğu kişi, kurum yahut kuruluşların, tarafı olduğu ya da ilgili bulunduğu davalarda ise görevlendirmeyi kabul etmemesi, görevlendirme yapıldığında bu mazeretini görevlendirmeyi yapan mercie bildirmesi gerektiği belirtilmiştir.
Tüm bu açıklamalar ışığında; memurların uzmanlık yapmaları noktasında yasal mahzur bulunmamakla birlikte, idari müsaade verilip verilmemesi üzere bir durumun oluşmadığı, lakin bu vazifesi yaparken kendi memurluk vazifesinin gereklerine dikkate etmeleri gerektiği, kurumu dışında bulunması gerektiği hallerde (keşif-duruşma gibi) bu durumu belgelendirmek kaydıyla amirine bilgi vermeleri gerektiği sonucu çıkmaktadır.