Tarımda yeni tahlil: Birlikte üret, birlikte kazan!
Son yıllarda tarımda maliyetler artsa da, çiftçiler bu durum karşısında yeni bir yol buldu. Traktör, biçerdöver üzere kıymetli makineleri tek tek satın almak yerine, paylaşım ve kiralama modeli yaygınlaşıyor. Bu metot hem cebin yükünü hafifletiyor hem de ziraî üretimde verimliliği artırıyor.
Köylerde evvelden “herkes kendi makinesini almalı” anlayışı hakimdi, ancak artık birlikte hareket etmenin daha sürdürülebilir olduğu görülüyor.
MAKİNE KOOPERATİFLERİ YAYILIYOR
Türkiye’nin farklı bölgelerinde çiftçiler bir ortaya gelerek makine kooperatifleri kurmaya başladı. Bu kooperatiflerde birkaç üretici, birebir tarım makinesini sırayla kullanıyor. Makine satın almanın getirdiği yüksek borç yükü ortadan kalkıyor ve makine yıl içinde boş yere beklemiyor. Üretim yapılan periyotta…
Son yıllarda tarımda maliyetler artsa da, çiftçiler bu durum karşısında yeni bir yol buldu. Traktör, biçerdöver üzere değerli makineleri tek tek satın almak yerine, paylaşım ve kiralama modeli yaygınlaşıyor. Bu yol hem cebin yükünü hafifletiyor hem de ziraî üretimde verimliliği artırıyor.
Köylerde evvelce “herkes kendi makinesini almalı” anlayışı hakimdi, lakin artık birlikte hareket etmenin daha sürdürülebilir olduğu görülüyor.
MAKİNE KOOPERATİFLERİ YAYILIYOR
Türkiye’nin farklı bölgelerinde çiftçiler bir ortaya gelerek makine kooperatifleri kurmaya başladı. Bu kooperatiflerde birkaç üretici, tıpkı tarım makinesini sırayla kullanıyor. Makine satın almanın getirdiği yüksek borç yükü ortadan kalkıyor ve makine yıl içinde boş yere beklemiyor. Üretim yapılan devirde herkes gereksinimi kadar kullanım hakkı alıyor, dönem sonunda makine bakımı ve takibi de kooperatif tarafından organize ediliyor.
Konya’nın Çumra ilçesi bu modelin dikkat çeken örneklerinden biri. Burada 14 üretici, tek bir biçerdöveri dönüşümlü kullanarak hasat yapıyor. Evvelce her biri başka farklı yatırım yapmak zorunda kalıyor ve bu da dönem sonu hesaplarını zorlaştırıyordu. Artık ise tıpkı makineyi ortaklaşa kullanarak yıllık maliyetlerini önemli biçimde düşürüyorlar. 2 milyon liralık bir biçerdöveri satın almak yerine, dönemde sadece kullanım hisseleri kadar ödeme yapıyorlar. Böylelikle hem borç baskısından kurtuluyorlar hem de makineyi verimli bir biçimde kıymetlendirmiş oluyorlar. Çumralı çiftçi Mehmet K., sistemin köydeki alakaları de güçlendirdiğini söylüyor. “Eskiden herkes kendi işini kendi yapar, herkes kendi makinesinin peşinde koşardı. Artık birlikte plan yapıyoruz. Paylaşınca hem para hem güç tasarrufu oluyor. İşin rahmeti bile değişiyor” diyor. Bir öbür üretici Ayşe Oran ise bilhassa bakım ve tamir süreçlerinin kooperatif tarafından takip edilmesinin kendilerine büyük kolaylık sağladığını anlatarak, “Makine bozulursa tek başına uğraşmıyorsun. Daima birlikte çözülüyor” diyor.
EKONOMİ VE DAYANIŞMA MASADA
Bu sistemin sadece ekonomik değil, toplumsal bir karşılığı da var. Kooperatifleşme, köy hayatında dayanışmayı görünür kılıyor. Çiftçiler birbirinin mahsulünü ve iş yükünü daha yeterli tanıyor. Ortak makine kullanımının planlaması sırasında üretim takvimleri bedellendiriliyor. Bu da hem vakit idaresini güzelleştiriyor hem de bağlantısı artırıyor.
GELECEĞE HAKİKAT TEKNOLOJİ İLE BÜTÜNLEŞEN BİR MODEL
Önümüzdeki periyotta makine kiralama sisteminin dijitalleşmesi bekleniyor. Birçok belediye ve özel teşebbüs, makine ve ekipmanların telefon uygulaması üzerinden günlük yahut saatlik kiralanabileceği sistemler üzerinde çalışıyor. Bu türlü bir sistem hayata geçtiğinde çiftçi, telefonunu açarak hangi makinenin şu an nerede olduğunu, ne vakit boşalacağını ve kullanım fiyatını görebilecek. Böylelikle hem vakit kaybı hem de tertip karmaşası azalacak, verimlilik artacak.
YENİ BİR TARIM KÜLTÜRÜ
Tarım giderek ferdî eforun ötesine geçiyor. Birlikte üretmek, birlikte yönetmek ve birlikte güçlenmek ön plana çıkıyor. Kiralık makine modeli de bu dönüşümün en somut örneklerinden biri. Artık çiftçiler yalnızca toprağı değil, üretim sürecinin sorumluluğunu da paylaşıyor. Bu hem ekonomik açıdan daha sürdürülebilir hem de köy kültüründe dayanışmayı canlı tutan bir yol.
Metin Can