E-muhtıranın 18. Yılı: Türk Demokrasisinde Kara Bir Leke

Cumhurbaşkanı seçimi mazeret edilerek, 27 Nisan 2007’de Genelkurmay Başkanlığının internet sitesine konulan ve Türk demokrasisinin kara lekesi olarak anılan e-muhtıra nın üzerinden 18 yıl geçti. Türkiye’de birinci olma özelliğini taşıyan e-muhtıra ya karşı hükümetin bir gün sonra yaptığı açıklama, Türk demokrasisi açısından bir kırılma noktası oldu.

Gül’ün Adaylığına Tepki

2007’de 11. Cumhurbaşkanı için AK Parti’nin Abdullah Gül’ü aday göstereceği bilgisinin kulislere yansıması, kimi çevrelerce reaksiyonla karşılandı. Bu süreçte, dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt’ın, cumhurbaşkanı seçimi öncesi 12 Nisan’da beraberindeki kuvvet kumandanlarıyla düzenlediği basın bilgilendirme toplantısında sarf ettiği Cumhurbaşkanı Cumhuriyet’e kelamda değil, özde bağlı olmalıdır sözleri tartışmaların odağına oturdu. Büyükşehirlerde,…

Cumhurbaşkanı seçimi mazeret edilerek, 27 Nisan 2007’de Genelkurmay Başkanlığının internet sitesine konulan ve Türk demokrasisinin kara lekesi olarak anılan e-muhtıranın üzerinden 18 yıl geçti. Türkiye’de birinci olma özelliğini taşıyan e-muhtıraya karşı hükümetin bir gün sonra yaptığı açıklama, Türk demokrasisi açısından bir kırılma noktası oldu.

Gül’ün Adaylığına Tepki

2007’de 11. Cumhurbaşkanı için AK Parti’nin Abdullah Gül’ü aday göstereceği bilgisinin kulislere yansıması, birtakım çevrelerce reaksiyonla karşılandı. Bu süreçte, dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt’ın, cumhurbaşkanı seçimi öncesi 12 Nisan’da beraberindeki kuvvet kumandanlarıyla düzenlediği basın bilgilendirme toplantısında sarf ettiği Cumhurbaşkanı Cumhuriyet’e kelamda değil, özde bağlı olmalıdır sözleri tartışmaların odağına oturdu. Büyükşehirlerde, cumhurbaşkanı seçimi mazeret edilerek düzenlenen Cumhuriyet mitinglerinde, Gül’ün cumhurbaşkanlığına karşı çıkıldı.

367 Tartışmaları

Seçimler öncesinde yaşanan bir öteki polemik konusu ise 367 tartışması oldu. Eski Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu, cumhurbaşkanı seçimi için Anayasa’da belirtilen 367 oyun, yalnızca karar kâfi sayısı için değil, tıpkı vakitte toplantı kâfi sayısı için de gerekli olduğu tezini ortaya attı. Bu görüşe nazaran, oylamalara en az 367 kişinin katılması gerektiği, aksi halde sonucun geçersiz olacağı tez edildi. Böylelikle Meclis’teki sandalye sayısı 354 olan iktidar partisi, tek başına kendi oylarıyla cumhurbaşkanını seçemeyecekti.

Gül, Birinci Çeşit Oylamasında 357 Oy Aldı

Yaşanan bu tartışmalar ışığında 27 Nisan 2007’de cumhurbaşkanı seçiminin birinci tipi yapıldı. Siyasi etraflarda, AK Parti’nin farklı bir isim çıkaracağı beklentisi yükselirken, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan beklenenin tersine Gül’ün adaylığından geri adım atmadı. Abdullah Gül, 361 milletvekilinin oy kullandığı birinci cins oylamasında 357 oy aldı. Oylamanın hemen sonrasında CHP, seçimi Anayasa Mahkemesine taşıdı.

Anayasa Mahkemesi Seçimi İptal Etti

Muhtıra olarak nitelendirilen bu açıklama hükümetin sert reaksiyonuyla karşılandı. Periyodun Hükümet Sözcüsü Cemil Çiçek, 28 Nisan saat 15.00’te, Başbakana bağlı bir kurum olan Genelkurmay Başkanlığının rastgele bir mevzuda hükümete karşı bir tabir kullanması demokratik bir hukuk devletinde düşünülemez. açıklamasını yaptı. CHP’nin başvurusu üzerine toplanan Anayasa Mahkemesi, 1 Mayıs’ta verdiği kararla, 367 argümanını kabul ederek yapılan birinci cins oylamayı iptal etti.

AK Parti, 341 Milletvekili ile Tek Başına İktidar Oldu

Meclis’in aldığı karar doğrultusunda 22 Temmuz 2007’de yapılan seçimlerde, yüzde 46,6 oy alan Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki AK Parti, 341 milletvekili ile yine tek başına iktidar oldu. Seçimlerde, CHP ikinci, MHP ise üçüncü parti olarak Meclise girdi. Cumhurbaşkanının halk tarafından, 5 artı 5 sistemiyle seçilmesini öngören düzenlemenin de ortalarında yer aldığı anayasa değişiklikleri, 22 Temmuz’daki milletvekili seçiminin akabinde halk oyuna sunuldu.

MHP Oylamalara Katılacağını Açıkladı

TBMM’de tekrarlanacak Cumhurbaşkanı seçimlerinde bu defa MHP’nin oylamalara katılacağını belirtmesi, yeni bir 367 krizinin önüne geçti. Tekrar AK Parti’nin adayı olan Abdullah Gül, 20 Ağustos’ta yapılan cumhurbaşkanı seçiminin birinci tipinde 341 oy aldı. Gül, 24 Ağustos’taki ikinci çeşidinde ise 337 oyda kaldı.

5 Yıl Sonra Soruşturma Açıldı

Cumhurbaşkanı seçiminin sonuçlanmasının akabinde eski CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, Köşk seçimi yasaldır, sonuca hürmet duyacağız. açıklamasında bulundu. Tartışmaların sona ermesinin akabinde muhtıra, Genelkurmay Başkanlığının internet sitesinden kaldırıldı. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, 8 Kasım 2012’de TBMM Darbeleri ve Muhtıraları Araştırma Kurulunda metni şahsen kendisinin kaleme aldığını açıkladı.

AK Parti’nin Dik Duruş Hikayesi

AK Parti İnsan Hakları Başkanlığı, Türk demokrasisinin kara lekesi olarak anılan e-muhtıranın 18. yıl dönümünde 2 günlük aktiflik gerçekleştirecek. Bugün #DikDuruş etiketiyle toplumsal medyada gündem çalışması yapılacak, 28 Nisan Pazartesi günü ise AK Parti Genel Merkezinde AK Parti İnsan Hakları Lideri Hasan Basri Yalçın’ın moderatörlüğünde Cuntacılık ve Darbecilikle Çabada 27 Nisan başlığında Bir Dik Duruşun Hikayesi temalı panel düzenlenecek. Panele konuşmacı olarak eski TBMM Liderleri Cemil Çiçek ve Mehmet Ali Şahin katılacak.