Bakan Uraloğlu: İran ve Irak’ta 11 Türk Uçağı Kaldı

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, 27-29 Haziran’da Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının mesken sahipliğinde gerçekleştirilecek olan ve açılışının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılması beklenen “Küresel Ulaştırma Koridorları Forumu”na ait basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı.

İsrail ile İran ortasındaki çatışma ve savaş ortamının Kalkınma Yolu Koridoru üzere projeleri akamete uğratıp uğratmayacağının sorulması üzerine Uraloğlu, bu formdaki çatışmaların bu projelerle ilgili kimi soru işaretlerini beraberinde getirdiğine işaret etti.

Hürmüz Boğazı’nın dünya petrol muhtaçlığının yüzde 30’unun geçtiği deniz ulaşım yolu olduğunu lisana getiren Uraloğlu, şunları kaydetti:

“Belli periyotlarda elbette sorunlar olabilir ancak bizim uğraşımız bunların hiç olmaması istikametinde lakin bunun ilanihaye devam…

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, 27-29 Haziran’da Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının mesken sahipliğinde gerçekleştirilecek olan ve açılışının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılması beklenen “Küresel Ulaştırma Koridorları Forumu”na ait basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı.

İsrail ile İran ortasındaki çatışma ve savaş ortamının Kalkınma Yolu Koridoru üzere projeleri akamete uğratıp uğratmayacağının sorulması üzerine Uraloğlu, bu formdaki çatışmaların bu projelerle ilgili birtakım soru işaretlerini beraberinde getirdiğine işaret etti.

Hürmüz Boğazı’nın dünya petrol muhtaçlığının yüzde 30’unun geçtiği deniz ulaşım yolu olduğunu lisana getiren Uraloğlu, şunları kaydetti:

“Belli periyotlarda elbette dertler olabilir ancak bizim uğraşımız bunların hiç olmaması tarafında fakat bunun ilanihaye devam etmesini de öngörmüyoruz. Zati bu türlü bir ezayı dünyanın sürdürebilme bahtı yok. Hasebiyle bu projede hani bu çeşit çatışmalar ya da gerginlikler başlamasını tahminen biraz erteletebilir. Tahminen oraya sağlanacak finansmanla ilgili biraz daha ağırlaşmayı gerektirebilir lakin Kalkınma Yolu’nu bugün ya da istediğimiz vakit diliminde olmasa bile kesinlikle hayata geçireceğiz. Artık bugün İran’ın İsrail’le bir çatışma durumu var, savaşta diyebiliriz. Aldığımız resmi olmayan bilgilere nazaran İran resmen savaş da ilan etti diye bilgiler alıyoruz lakin fiili bir savaş halidir, ismini her ne dersek diyelim. Bakın orada İran’ın füze kapasitesinin ne olduğu, üretim kapasitesinin ne olduğu konuşuluyor. Bir taraftan da kimi ülkelerin İran’ı desteklediği, hava koridorlarını kullandığı… Bunlar, doğal doğrulanmış bilgiler değil. Onu bilhassa söylemek isterim lakin gerçek olduğunu da kabul edebiliriz.”

Kriz vakitlerinde ulaştırma koridorlarının normaldekinden daha değerli olduğuna dikkati çeken Uraloğlu, “Dolayısıyla bu koridorların ya da bunları kullanacak ülkelerin gaye alınması da çok mümkün. Bir ülkeyle tansiyon varsa, çatışma savaş varsa birinci evvel onun lojistiğinin kesilmesine uğraş ediliyor zira şu anda dünya ne savunma endüstrisi manasında ne de başka hiçbir alanda kendine yetmiyor lakin mesela besin manasında Türkiye’nin kendine yettiğini söyleyebilirim lakin birçok ülkede yetmiyor. Münasebetiyle bunların gaye alınması, projelerin geciktirilmeye çaba edilmesi, yapılmamasının sağlanması uğraşları beklenen uğraşlardır, beklenen fikirlerdir lakin biz de buna nazaran kendi gardımızı alıyoruz.” formunda konuştu.

– “Kalkınma Koridoru Projesi aşağı üst bitti diyebilirim”

Bakan Abdulkadir Uraloğlu, Kalkınma Koridoru’nda gelinen noktanın, finansman modelinin ve bu manadaki ilerlemelerin sorulması üzerine, “Kalkınma Koridoru Projesi aşağı üst bitti diyebilirim, yüzde 95’ler düzeyinde. Yalnızca bizim sona yakın bölgede biraz ayrıntı çalışmalar yapılıyor. Oranın kendi hassasiyetleri var, ondan ötürü. Bugün hani proje olarak işin başlama imkanını yakaladığımızı söyleyebilirim.” tabirlerini kullandı.

Finansman modeli olarak çok fazla alternatifin konuşulduğunu, konuşulmaya da devam edildiğini lisana getiren Uraloğlu, Irak’ın ham petrol karşılığı yaptırması, memleketler arası finansman bulunması üzere çok sayıda seçeneğin bugüne dek konuşulduğunu anlattı.

Bakan Uraloğlu, “Orada 4’lü bir mutabakat var ancak birinci etapta imali manasında Irak ve Türkiye olarak bir şirket kurup bu şirketin üzerinden imal çalışmalarının yürütülebilirliği noktasında bir basamak katettiğimizi söyleyebilirim. Finansman noktasında da dört ülkenin teşebbüsüyle birlikte tahminen bir fon aracılığıyla ya da bir fon kurulmasıyla da tahminen bu yapılabilir. Hani bu sene birazcık bunun üzerinde ağırlaşarak önümüzdeki sene üretimine başlayabiliriz diye düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.

– “Çin tarafı, Türkiye’nin geçirebileceği kadar treni Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırmaya hazırız.’ dedi”

“Orta Koridor konusunda geçen ay Çin’deydik, Çin Ulaştırma Bakanı ile en son konuştuk.” diyen Bakan Uraloğlu, şu anda gerek Çin’den çıkıp Avrupa’ya giden gerek Kuzey Koridor, gerekse de Orta Koridor’da Çin’in çok önemli sübvansiyonunun olduğunu söyleyebileceğini tabir etti.

Uraloğlu, “Türkiye geçişli Orta Koridor’a ait net olarak da şunu söylediler: Türkiye’nin geçirebileceği kadar treni biz Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırmaya hazırız yani net olarak bunu söylediler. Biz de bu manada gerek özel bölüm gerekse de Devlet Demiryolları Nakliyat aracılığıyla bu süreci yakından takip ediyoruz ve bunu geliştirmiş olacağız.” tabirlerini kullandı.

Bakan Uraloğlu, 5G ihalesinin takviminin sorulması üzerine şu bilgileri verdi:

“5G ile ilgili biz operatörlerimizle gerek tek tek gerek topluca da defaatle konuştuk. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızla, Hazine ve Maliye Bakanlığımızla, Cumhurbaşkanı Yardımcımızın uyumunda çoklu toplantılar da yaptık. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı olarak benim beklentim elbette daha çok yatırımdır, çok net yani kamuya daha fazla para alma yerine daha düzgün bir altyapı irtibat altyapısı, 5G imkanı sunmaktır. Bir aksilik olmazsa ağustos ayı içerisinde bunun ihalesini yapalım diye düşünüyoruz, 2026 yılı içerisinde birinci sinyali alırız ve birinci etapta bütün ülkenin kapsanmasından fazla tahminen ağır vilayetlerin kapsanması ve 4,5G’de olduğu üzere peyderpey bir program dahilinde süreci yürütürüz diye düşünüyorum.”

– “Bundan sonra demir yollarına hiçbir şeyi esirgemeden yolumuza devam ediyoruz”

Yatırımlarda kara yollarına çok önemli para harcadıklarını anlatan Uraloğlu, demir yollarının biraz daha arttan geldiğini, bundan sonra demir yolları için hiçbir şey esirgemeden yollarına devam edeceklerini söyledi.

Uraloğlu, “Türkiye’deki demir yolu gayelerimizi gerçekleştirdiğimizde 48 saatte bütün ülkeyi dolaşmış olacağız. Amacımız de 28 bin 500 kilometre demir yoludur.” dedi.

Kamu-özel işbirliğinde otoyollarının işletme müddeti bittiğinde yeni işletme ihalelerinin nasıl kurgulanacağının sorulması üzerine Uraloğlu, şunları söyledi:

“Otoyolları en erkeni 2028’den itibaren kamuya almış olacağız. Öngörülen süreçte bu firmalar buraları yapıyorlar, işletiyorlar ve bize teslim ederken de ağır bakımını yaparak teslim ediyorlar. Oradaki kararımız ne olacak? Bunların elbette yine işletilmesini ihale etmiş olabiliriz. Makul fiyatlar noktasında muhtemelen ya Karayolları Genel Müdürlüğümüz, kendisi işletir ya da bir işletme modeliyle onu ihale eder fakat 2034 yılına geldiğimizde, bu otoyolları devraldığımızda, gerek kendimiz işletelim gerekse bir işletmeciye verelim, Ulaştırma Bakanlığının ödenek gereksinimi sorunu olmamış olacak. Bu türlü de değerli bir yapıdan bahsediyoruz. Bakanlık olarak irili ufaklı 70 civarında yap işlet devret projesini hayata geçirdik, yaklaşık 51 milyar dolarlık yatırım yapmışız kamu-özel işbirliğiyle. Bugün yapmış olsak, yapalım desek maliyet 83 milyar dolardır. Karlı mıyız, değil miyiz?”

– “(İBB’nin metro çalışmaları) Aksayan işleri Bakanlığımızın uhdesine almamız mümkün değil ilgilisinin talebi durumunda bu kelam konusu”

Uraloğlu’na İstanbul Büyükşehir Belediyesine (İBB) yönelik yolsuzluk soruşturması kapsamında yetkilileri ve işletmecileri cezaevinde olduğu ya da gözaltına alındığı için imalinde sorun olan metro çizgisinin bulunup bulunmadığı, durma riski olan metro varsa Bakanlığın buna müdahale etme durumunun olup olmadığı soruldu.

Bu soruya ait Uraloğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Aslında İstanbul’daki süreçlerle ilgili, oradaki yürütülen operasyonlar vesaire noktasında çok da fazla bir şey söylemeyi ben çok da yanlışsız bulmam. Şunu söyle söyleyeyim, sizin sorunuzu cevaplayayım; kent yerleşkelerindeki ulusal ve milletlerarası demir yolu ilişkileri dışında kent merkezlerindeki hafif raylı sistem çizgilerinin yapılması oradaki belediyenin vazifesidir. Münasebetiyle burada belediyeler projelerini, öngörülerini ortaya koyarlar, düzenleyici otorite biziz, bize projelerini onaylattırırlar, projeleri onaylarız zira ülkede bir bütünlük oluşması lazım. Raylı sistem araçlarından tahminen iki ili birbirine bağlayacak olan raylı sistemin gerçek bağlanması için belirli bir standardizasyon noktasında otorite biziz ve biz onaylarız. Münasebetiyle sonrasında ilgili belediye bunu yapar.

Eğer belediye bunun Bakanlık tarafından yapılmasını isterse bu mümkün. Sayın Cumhurbaşkanımızın onayıyla bizim Bakanlık bunu alır, yapar ve kendisine devreder ve üretim fiyatını de belediyeden keser. Bu da bir tartışma konusu, ona çabucak açıklık da getirmiş olayım. ‘Madem sen keseceksen niçin sana yaptırsın ki?’ sorusu gelebilir. Niçin yaptırsın? Bir, bir defa üretim devrindeki hiçbir finansman maliyetine katlanmıyor. İki, iş bittiği vakit o günkü fiyatlarla harcanan para sabitleniyor ve ödeme sonuna kadar yeni bir faiz işletilmiyor. İstanbul’da yapılmış olan kimi metro projelerinde harcanan 100 ünitenin yalnızca 25 ünitesinin tahsil edildiğini söyleyebilirim yani bu türlü bir kolaylık var.”

“Peki İBB’ye yapılan operasyonlar kısmına gelirsek hakikaten hani keşke buna gereksinim olmamış olsaydı biz daha mutlu olurduk.” diyen Uraloğlu, konuşmasına şöyle devam etti:

“Buradaki aksayan işleri bizim kendi inisiyatifimizle Bakanlığımızın uhdesine almamız mümkün değil lakin ilgilisinin talep etmesi durumunda bu kelam konusu. Elbette talep ettiğinde ‘Biz orada nerede olmalıyız?’ konusunu kesinlikle kıymetlendiririz lakin şu ana kadar bize ulaşan bir talebin olmadığını söyleyebilirim. Basın mensuplarının haberlerinden ben şöyle bir şey okumuştum ve çok şaşırmıştım; bir Avrupa Birliği, EBRD’nin yanlış hatırlamıyorsam Avrupa Birliği’nden finanse edilen, Finanskent’i bağlayan bir metro projesi, üç tane büyük firmanın konsorsiyum olarak yürüttüğü projenin, alınan büyük ölçüdeki kredisinin işe kullanılmadığını okumuş, şaşırmıştım. ‘Ya bunda abartı var, çok yanlışsız olduğunu düşünmüyorum.’ demiştim. O firmaların yetkilileri beni ziyaret ettiler ve tam da sizin söylediğiniz üzere ‘Burada iş durdu, bunu lütfen siz teslim alın.’ dediler. Ben de anlattım hani nasıl devralabileceğimizi. ‘Kredisi var zati ve Mehmet Şimşek Bakanımız da yanlış hatırlamıyorsam 110 milyon avroluk son paketini de onayladı, ‘Devam edin, niçin durdunuz?’ dedim. ‘Öncesinde gelen 60 milyon avro bizim işe kullanılmadı.’ dediler.”

Uraloğlu, “Benim aklım durdu onu söyleyeyim yani hem bu türlü bir şeyin süreç olarak yapılabilirliğini mümkün görmüyorum hem de hangi hamasetle yapıldı, sahiden nereye kullanıldı o bahiste bir bilgiye sahip değilim lakin 60 milyon avroluk bir Avrupa Birliği kredisi gönderilen işe kullanılmadı. Bu konuşma yaklaşık geçen ay gerçekleşti yani bu operasyonlar, İstanbul’daki malum süreç başladıktan sonra olan bir süreçtir yani sahiden nereye gittiğiyle ilgili ben bilmiyorum lakin bu türlü bir cüret değişik bir cürettir.” diye konuştu.

– “(Radar uygulaması) Burada çok net refleks şudur: Vatandaşlarımızın trafikte can kaybını azaltmak”

Bayramdaki radar uygulamasının hatırlatıldığı, İçişleri Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığının kuracağı kurul ile sürat limitlerinin denetimden geçirileceğinin anımsatıldığı ve mevcut gelişmelerin sorulduğu soruyu Bakan Uraloğlu, şöyle yanıtladı:

“Nereye daha fazla bir kapasite sunmamız gerektiğini biz ölçüyoruz. Araçları sayıyoruz. Sayım istasyonlarımız var. Hangi projeksiyonda nereye gereksinimimizin olacağını ölçüyoruz. Mesela Bolu Dağı’na yeni bir alternatif, otoyol ve harika süratli tren sınırı düşünüyoruz. Niçin? Bolu Dağı’nda 50 binlere geldik, 80 binlere geldiğimizde artık orası kaldırmayacak. Yani münasebetiyle oraya yeni bir otoyol düşünüyoruz. Radarla ilgili şöyle bahsetmek isterim; İçişleri Bakanımız paylaşmıştı, seyahat eden araçların binde 5’i bir araca sürat kontrolü yapıldı ve ceza uygulaması yapıldı lakin algı onun çok üzerinde oldu. Burada çok net refleks şudur: Vatandaşlarımızın trafikte can kaybını azaltmak. Bütün hesap budur. Onun haricinde trafik cezası kesildi de bütçeye şu kadar kaynak sağlandı vesaire Türkiye’nin bütçesi oraları çok fazla geçti. O denli bir kaynağa gereksinimi yok ülkemizin.”

Seyir suratını düşüren tabelaları incelemek üzere kelam konusu komitenin kurulduğunu ve çalışmaya başladığını anlatan Uraloğlu, süratlice konuşulan mevzuların inceleneceğini ve düzenleneceğini bildirdi.

– “Şu anda bizim bu İran-İsrail çatışmasında İran’da 7 tane, Irak’ta da 4 tane uçağımız var”

Bakan Uraloğlu, Orta Koridor’la bilakis göç beklenip beklenmediğinin sorulması üzerine şu değerlendirmelerde bulundu:

“Orta Koridor’un yapılması, kentlerden geçmesi… Bir bilakis göç beklentisi konusuna gelince, şöyle bir sefer İstanbul’daki adrese dayalı yaşayan vatandaşımız 16 milyon, günlük hareketin 20 milyon civarında olduğu iddia ediliyor. Münasebetiyle bizim İstanbul’u daha yoğunlaştırmamamız gerekir. Pekala İstanbul’un cazibesini nasıl ortadan kaldırırız? Ya da İstanbul’un imkanlarını Anadolu’ya, doğuya hakikat nasıl eriştiririz? Ulaştırma Bakanlığı olarak bu konuda hakikaten çok önemli işler yaptık. Şayet yapmamış olsaydık bugün İstanbul’un nüfusu daha da fazla olur, daha da yaşanılmaz durumda olurdu. Biz esasen şu lojistik merkezleri yaptığımızda, oralarda öğretim merkezlerini kurduğumuzda, yük ve yolcu hareketlerini tesis ettiğimizde otomatik olarak bir kez bu, batıya yanlışsız olan göç duracaktır, bizim beklentimiz bu. Bilakis bir planlamamız var mı? Bir planlamamız yok lakin beklentimiz var. Muhtemelen gelecek süreçte bunu planlamamızın da gerçek olacağını söyleyebilirim.”

Türkiye’nin İran’da sivil uçuşlarda kalan uçağının bulunup bulunmadığı sorusunu Uraloğlu, şöyle yanıtladı:

“Şu anda bizim bu İran-İsrail çatışmasında İran’da 7 tane, Irak’ta da 4 tane uçağımız var. Yüklü olarak Pegasus’un yanlış hatırlamıyorsam, 7 tane Pegasus’un, 2 tane THY’nin, 1 tane Ajet’in, 1 tane de Tailwind’in uçağı var. Bunları gerek Dışişleri Bakanlığımız, gerekse de Ulusal İstihbarat Teşkilatımızın aracılığıyla takip ediyoruz. O bölgedeki hava hareketinin ve roket ve füze hareketinin çok ağır olması sebebiyle o riski hem ilgili ülkeler hem de biz alamadık işin açıkçası yani muhakkak gün, tam hatırlamamakla bir arada, 3-4 gün yanlış hatırlamıyorsam orada bütün gruplar kaldı. Artık bütün takımları de bu tarafa aldık. Hani en azından can güvenliğini sağlama noktasında günlük takip ediyoruz. Bir fırsat olursa birinci fırsatta onları almış olacağız.”

Kanal İstanbul konusundaki görüşleri sorulan Uraloğlu, en son hususla ilgili ne dediyse birebir yerde olduğunu lisana getirdi.