Tarımda Rekoltede düşüş var ne yapmalı?
Ziraî üretimde direkt belirleyici olan %50 insan tesirinin yanlışsız uygulanmasının ehemmiyeti büyüktür
Tarım faaliyetinde tesir; %50 insan, %50 ekolojik kurallar olarak ele alınır. Bölgelerin ekolojik koşullarını, iklimsel ortamını insan eliyle kısa vakitte değiştirmek mümkün değildir. Her ne kadar bugünkü olumsuz ekolojik şartların ve iklimsel ortamın oluşmasında insanoğlunun uzun yıllar boyunca tutarsız ve doyumsuz davranışları yatsa da, bunun kısa vakitte insan eliyle değiştirilmesi ve düzeltilmesi mümkün görülmemektedir. Lakin ziraî üretimde direkt belirleyici olan %50 insan tesirinin hakikat uygulanmasının değeri büyüktür.
Bazen insan eliyle her şey yanlışsız yapılsa bile doğal felaketler tüm emeği boşa çıkarabilir. Bu durum, daha çok ekstrem durumlar için…
Tarımsal üretimde direkt belirleyici olan %50 insan tesirinin yanlışsız uygulanmasının ehemmiyeti büyüktür
Tarım faaliyetinde tesir; %50 insan, %50 ekolojik kaideler olarak ele alınır. Bölgelerin ekolojik kaidelerini, iklimsel ortamını insan eliyle kısa vakitte değiştirmek mümkün değildir. Her ne kadar bugünkü olumsuz ekolojik şartların ve iklimsel ortamın oluşmasında insanoğlunun uzun yıllar boyunca tutarsız ve doyumsuz davranışları yatsa da, bunun kısa vakitte insan eliyle değiştirilmesi ve düzeltilmesi mümkün görülmemektedir. Lakin ziraî üretimde direkt belirleyici olan %50 insan tesirinin yanlışsız uygulanmasının kıymeti büyüktür.
Bazen insan eliyle her şey gerçek yapılsa bile doğal felaketler tüm emeği boşa çıkarabilir. Bu durum, daha çok ekstrem durumlar için geçerlidir. Bu yıl ülkemizde bilhassa meyvelerde ekstrem durum yaşanmıştır. Tabi emsal durum don ziyanı, vakitsiz ve yetersiz yahut sistemsiz yağış, başta buğday ve arpa olmak üzere öteki tarla eserlerinin rekoltesini de ülke çapında olumsuz etkilemiş görünmektedir.
Bütün bunlara karşın rekolte düşüklüğünü önlemek mümkün müdür? Açıkçası bu yıl için rekolte düşüklüğünü önlemek mümkün görünmemektedir. Fakat bu durumdan dersler çıkararak kimi planlamalar yapmak, doğal felaketlere savaş üzere felaketlerinde ekleneceğini düşünerek tarımda A, B, C,. Planları hazırlamak ve buna nazaran yapılanmak mümkündür.
Şartlara nazaran ikinci üçüncü plan yapmak tarıma katkı sağlar
Tarımda en büyük handikap, yıllardır iklimsel faktörlerin tesirli olduğu bilindiği ve yaşandığı halde ikinci, üçüncü bir planın olmamasıdır ve buna nazaran yapılanılmamasıdır. Tarımdaki şimdiki şuur ve planlama, bilim ve teknolojik gelişmelerle gereğince eşgüdümlü gitmemektedir. Bu durumun vakit zaman üretime yansıması da telafi edilememektedir.
Yüz yıllar öncesinden ve teknolojiden bihaberken Yusuf as’ın 7 yıl kurak olacak ona nazaran planlama yapılması gerektiğini söylediği ve bu ihtara uygun olarak yapılan planlamanın kurtarıcı sonuçlarını bilen bir toplum olarak teknolojinin bu kadar geliştiği, tarım için en kıymetli faktörler olan; tohum, toprak, iklim ve suyun kullanımının hala belirli bir şuurla planlanamaması, üretimin ve tüketimin 7 yıl değil 70 yıl planlanması mümkünken hala yıllık planlamada bile önemli yetersizlikler yaşanması tarımda kontrolsüzlüğü ve alan hakimiyetinin sağlanamaması sonucunu gündeme getirmektedir.
Tarımda A, B, C,.. planlarının ve uzun vadeli planlamaların yapılmasının önündeki mahzurlar nelerdir?
Tarımda ikinci, üçüncü planları yahut uzun vadeli planlamaları yaparken alt ve üst yapının bu planlamalara uygun oluşturulması gerekir. Gelinen noktada bilhassa alt yapıda ve üst yapıda misyon alacak tüm sorumluların alanın içinden gelmesi koşuldur. Dışardan ve sonradan entegre edilen her öge entegre edildiği yerde yararlı bir işlev üstlenememekle birlikte ucube kalacaktır, kalmaktadır.
Konuları gereğince bilmeyen yetkililerin bulundukları pozisyonlarda, katıldıkları çalışmalarda; ziraî içerikli hususları anlamada zorluk yaşadıkları, mevzuların çok uzağındaki konularla meşgul oldukları, toplantı ve kıymetlendirme ortamlarından sıkıldıkları, ana konuyu kavrayamadıkları, çok kolay yönlendirildikleri üst yapıda gündem edilen meseleler ortasında yer almaktadır. Bunun en bariz örneği yakın geçmişte tohum çizgilerini minibüs çizgileri üzere algılama tartışmasında yaşanmıştı! Bugünde kritik bahislerde sessizleşildiği dikkatten kaçmamakla birlikte buna dayanarak fazla değişen bir şey olmadığını söylemek mümkündür.
Alt ve üst yapıda kullanılacak araç, gereç ve başka kaynakların, buna işçide eklenebilir, kullanımının plansızlığı da gündem edilen hususlar ortasında yer almaktadır. Bir yerde kaynak yığılması yaşanırken öbür bir yerde kaynak yetersizliği tarımda planlama yapmayı engellemektedir. Bir yerde uzman yoğunluğu yaşanırken diğer bir yerde mevzuyu bilen bulmakta zahmet yaşanmaktadır.
Tarımda uzunluk boy danışmana gerek yoktur. Her çiftçi, her araştırmacı, her bahis uzmanı doğal danışmandır. Ne kadar çok husus dışı danışman olursa, o kadar çok baş ve karar karışıklığına yol açar. Kimi hususlarda yahut projelerde yahut görevlendirmelerde tanıdığın tanıdığı halinde yapılan tercihler yeterli sonuç vermemektedir.
Tarımda alt ve üst yapıda oluşan boşluklarda türeyen farklı oluşumlar tarıma dışardan çıkarsal ve yönlendirici müdahalelerde bulunmakta, böylelikle tarımda, planlamaların ötesinde, kendi alanında hakimiyet sorunu da yaşanmaktadır.
Tarım bölümünde Ar-Ge’nin gereken değeri görmemesi, farklı bölümlerde bahis uzmanı ve Ar-Ge çıktıları çok pahalı kabul edilirken tarımda tıpkı karşılığı gereğince görememesi ya da Ar-Ge alanındaki tutarsız uygulamalar, ikinci üçüncü bir plana müsaade etmemektedir. Yani kimi kritik alanlarda birinci planı bile planlayamama sorun yaşanmaktadır.
Tüm bunların tarımdaki işleyişe ve üretime tesirini düşünelim. Bunların olumsuz tesirinden kurtulduğumuzda, elbette ki tarımın durumu çok daha farklı olacaktır.
Tarımda A, B, C,. planı nasıl sağlanabilir?
Tarım alanında farklı versiyonlarda ve ileriye dönük planlamalar yapabilmek için öncelikle alt ve üst yapının ziraî üretimde ikinci, üçüncü planları yapacak yere getirilmesi gerekmektedir.
Bazı meyveleri, zerzevatları bir yıl yemesek sorun değil diyebiliriz. Kıymetli olan ana besin hammaddeleri, onlara odaklanalım diyebiliriz. Lakin tarımı, ziraî eserleri, tarım yapan çiftçileri, yani tarım dalını bir bütün olarak ele almak zorundayız. Tarım bölümümüzün güçlü kalması için ülkemizde yetişmesi mümkün olan tüm eserler ortasında değer ayrımı yapmamız son tercihimiz olmalıdır.
Tarımda alt yapının ve üst yapının kendi varlığına uygun hale getirildiğini farz edelim. Bu uygunluk sağlandığı taktirde birinci atılım, teknolojik tarımın kurumsal yapıya büründürülerek yaygınlaştırılması olmalıdır. İklime, ekolojik koşullara, hastalıklara ve hatta bölgelere nazaran bitki ve hayvan ıslahı öncelikli mevzu olarak ele alınması gerekir. Şu anda bu husus ele alınmıyor değil lakin bu istikametiyle yetersiz ve yavaş ilerliyor! Bilhassa bu alan çoklu ve süratli sonuçlar elde edilebilecek formda yapılandırılmak zorundadır.
Tarımsal üretim yapan kurumların çiftçilerle işbirliği daha kapsamlı, daima, ölçülebilir ve denetim edilebilir seviyeye getirilmek zorundadır. Üreticiler, çiftçiler, araştırmacılar, akademisyenler daha nitelikli ortamlarda ve nitelikli projelerde buluşturulmalı, kalıcı ve çıktısı bariz buluşmalar gerçekleştirilmek zorundadır.
Özel tarım firmalarının çokluğu bir paha olarak görülebilir lakin bunların dünü, bugünü ve yarını değerlendirmeye tabi tutularak üretim ve kalite bazlı makul kıstaslar etrafında konumlandırılmalıdır.
Tarımda inançlı ülkelerle güçlü ve daima tarım işbirliğine geçilmede aktif davranılması gerekmektedir. Global tarımın olmazsa olmazı sağlıklı işbirliğidir. Bu manada firmaların ve ziraî kuruluşların kapasitelerini ve imkanlarını yerinde ve faal kullanmaları gerekmektedir. Bu mevzuda ferdî, mecburi davranışların dışında nitelikli kurumsal açılımlara muhtaçlık vardır.
Tarımın ana prensibi; “Ne ekersen onu biçersin”
Tarım kesiminin konumlandığı ortamın içindeki ve etrafındaki problemlerin teşhisi ve tedavisi ayan beyan ortadadır. Muhtaçlığa ve yeni şartlara nazaran yapılanma, farklı kurallara nazaran ikinci üçüncü planla alternatifler oluşturma tarımın zinde ve üretken kalması için gereklidir.
Tarım başlı başına bir uygulama, bilginin ve deneyimin kılavuzluğunda pratik yapma alanıdır. “Ne ekersen onu biçersin” kelamının süreçlerinin tam yaşandığı ortamdır. Tarımda ekim süreci yalnızca tarlaya tohumun ekimini yapmak olarak algılanmamalıdır. Tarımda ekim süreci içerisindeki tüm argümanlarla birlikte algılanmalıdır.
Tarımsal işleyişte bilgi birikimi ve bu birikimin hayata geçirilişi değerlidir. Yalnızca hap bilgi ile tarımda süreçler yönetim edilemez! Lakin günübirlik kararlar alınabilir, yani hap bilgiler günü kurtarır, tarımı değil!
A. Suat YILDIRIM